Hải quân Việt Nam giải bài toán “đường chân trời” ở Biển Đông

Một radar hải quân truyền thống nếu được đặt ở độ cao 10 m sẽ có tầm phát hiện là 13 km, nếu tăng độ cao lên 20 m thì tầm phát hiện là 40 km. Chính vì vậy mà các đài radar đều được đặt lên giá cao, đồng thời chọn vị trí trên các đỉnh núi. Điều này cho phép tăng tầm phát hiện đích. Tuy nhiên, với Biển Đông, khoảng cách cần quan sát lên đến hàng nghìn km, do đó, không thể dựa hoàn toàn vào vị trí địa lý được. Cần phải trang bị loại radar có khả năng phát hiện mục tiêu ngoài đường chân mây. Radar đương đại của Hải quân Việt Nam Nhằm khắc phục điểm yếu “chết người” của các hệ thống radar cảnh giới giám sát bờ biển, các nhà khoa học trên thế giới đã phát triển một công nghệ radar mới với khả năng truyền sóng radar đi theo chiều cong của Trái đất. Loại radar này cho phép phát hiện được các mục tiêu chuyển di trên mặt biển vượt radar ngoài giới hạn đường chân mây. Coast Watcher 100 mà Việt Nam có trong trang bị là một trong những hệ thống radar làm được điều đó Hệ thống radar Coast Watcher 100 (CW-100) được thiết kế cho nhiệm vụ giám sát bờ biển, phát hiện sớm từ xa các tàu thuyền lạ xâm nhập vùng biển, vùng đặc quyền kinh tế. Hệ thống do Tập đoàn Thales (Pháp) sinh sản và được đánh giá là một trong hệ thống radar giám sát biển đương đại hàng đầu thế giới. Để vượt “giới hạn đường chân mây”, Coast Watcher 100 sử dụng sóng truyền bề mặt dựa vào sóng đất với bước sóng khoảng 10m. Công nghệ này cho phép sóng radar truyền đi theo đường cong của địa cầu, đồng nghĩa với giới hạn đường chân mây trong trường hợp này bị loại bỏ. Hệ thống anten của Coast Watcher 100 thiết kế hoàn toàn từ sợi carbon nên có độ bền rất cao. Nó có thể cung cấp khả năng giám sát bờ biển 24 giờ/ngày, liên tiếp trong 365 ngày mà không cần bảo trì. Radar Coast Watcher 100 hoạt động ở băng tần X, tần số 300MHz, phạm vi phát hiện đích; tới 170km ở góc phương vị 90 độ. Cụ thể, nó có thể phát hiện các mục tiêu như: tàu thuyền nhỏ tàng hình có diện tích phản hồi sóng radar (RCS) 1m2 ở cự ly Diet kien 45km; phát hiện máy bay kì cọ hàng hải có diện tích phản hồi radar 25m2 bay ở độ cao 170m, cự ly 90km; tàu cá có RCS 50m2 chiều cao 3m trên mực nước biển từ cự ly 145km; tàu chiến có RCS 10.000m2, chiều cao 10m trên mực nước biển từ cự ly 170km. Hiện thời, rất nhiều nước đã làm chủ được công nghệ radar ngoài đường chân mây. Có thể thấy với radar này, tên lửa P-35 mà Việt Nam được trang bị trong tổ hợp Redut với tầm bắn 550 km hay Yakhont có tầm bắn 300 km chưa thể phát huy được hiệu quả của mình, điều này đòi hỏi phải có thêm giải pháp mới. Vậy Việt Nam đã giải quyết bài toán này như thế nào? Hải quân Việt Nam đã giải bài toán đường chân trời Thực ra bài toán đường chân trời đã được Việt Nam giải quyết từ cách đây khá lâu, các đài radar ngoài đường chân mây chỉ là những nhân tố nâng cao khả năng. Trước hết, màng lưới radar hải quân Hiện nay của Việt Nam được bố trí ở ở các đỉnh núi sát bờ biển, có những đỉnh núi độ cao đạt từ hàng trăm tới hàng nghìn mét. Với độ cao này, có thể nói các radar Việt Nam có thể kiểm soát được hầu hết diện tích Biển Đông và vượt xa tầm bắn 550 km của tổ hợp Redut. Thứ hai là bố trí các đài radar tại các đảo trên biển, từ các đảo này sẽ tiếp thụ tín hiệu và truyền thông tin về các trọng tâm chỉ huy. Không chỉ các đảo gần bờ mà ngay quần đảo Trường Sa cũng đã được trang bị các đài radar hải quân. Một đài radar hải quân trên núi Đài radar hải quân trong sương núi Thứ ba là bố trí các tàu bè có khả năng theo dõi tàu đối phương, từ đó chuyển thông báo về trung tâm. Trong một biên đội tàu tác chiến luôn có những tàu này. Thứ tư là dùng máy bay cạ, trinh sát. Bây giờ, Việt Nam đã tăng cường lực lượng máy bay này với các loại máy bay M-28, thủy tàu bay DHC-6, CASA-212, trực thăng Ka-28. Tuy nhiên, các đài radar dù đương đại đến đâu cũng không thể dùng dẫn bắn hoàn toàn cho tên lửa chống hạm mà chỉ dùng để chỉ thị vùng có mục tiêu. Do vậy, radar trên hoả tiễn phải đảm trách vai trò dẫn tên lửa tìm đến mục tiêu. Thế nhưng, công suất của các hoả tiễn tương đối nhỏ so với các đài radar mặt đất. Rõ ràng đây là một bài toán khó giải quyết. Kỹ thuật chẳng thể thì chiến thuật có thể Một số tên lửa tuổi đầu sẽ bay cao để xác định sơ bộ mục tiêu, sau đó sẽ tắt radar. Yakhont là loại tên lửa sử dụng nguyên lý này. Tại sao các tên lửa chống hạm không bay cao để giải quyết vấn đề “đường chân mây” của radar nhưng mà bay cực thấp, càng thấp càng tốt? Đó là để tránh bị phát hiện bởi radar và hệ thống đánh chặn của đối phương. Trái lại, radar trên hoả tiễn cũng không được bật quá sớm, mà chỉ trong tuổi tiếp cận đích (tầm dưới 30 km) mới được bật để tránh bị đối phương phát hiện. Cần lưu ý đặc điểm của tàu chiến đối phương là đích di động nên trong quá trình bay của hoả tiễn, có thể đích đã ra khỏi vùng dự đoán ban sơ. Thí dụ hoả tiễn Kh-35E tầm bắn 130 km, tốc độ hành trình là Mach 0.85 thì mất khoảng 7 phút để đạt tầm 130 km. Nếu tàu địch có vận tốc tầm 30 km/h thì sẽ cách vị trí ban sơ 3,5 km. Rõ ràng hai vị trí ban sơ và mới cách nhau rất xa. Chưa kể các tên lửa chống hạm có tầm bắn tới 550 km như P-35. Để giải quyết bài toán này, khi radar tự dẫn trên hoả tiễn được bật, nó sẽ tiến Diet con trung hành sạo sục lại và chọn lựa đích của mình. Tuy nhiên, góc quét của radar khá nhỏ nên để tăng vùng quan sát, tên lửa sẽ tiến hành “đánh võng” trên quỹ đạo. Với góc quét giả dụ là 15 độ, nếu tiến hành đánh võng thêm 15 độ sang hai bên thì phạm vi quan sát của radar sẽ là 45 độ. Góc quét radar trên hoả tiễn chống hạm được mở mang do việc "đánh võng" trong khi sục sạo Để tiến hành lựa chọn mục tiêu, bộ phận tính nết trên khoang sẽ xử lý dữ liệu từ radar. Về nguyên tắc sẽ chọn đích quan trọng hơn, đặc điểm các loại đích khác nhau đã được nạp vào máy tính trên khoang hoả tiễn làm dữ liệu để so sánh. Với các tên lửa hiện đại như Yakhont, chiến thuật của hoả tiễn là hết sức linh hoạt. Khi tiến hành bắn loạt, một quả sẽ bay cao, chỉ thị đích cho hai quả bay thấp. Các hoả tiễn sẽ được phân công các mục tiêu khác nhau để tránh trùng lặp. Đối với đích cỡ lớn, sẽ dùng nhiều hoả tiễn vào một mục tiêu để tăng xác suất diệt. Chiến thuật của Yakhont được mệnh danh là “chiến thuật bầy sói”, một đỉnh cao của tên lửa chống hạm. Ngay cả hoả tiễn thế hệ cũ như P-35 cũng có khả năng này. Hoả tiễn P-35 có độ cao hành trình từ 100 - 400 m, hoặc có thể bay cao từ 4.000 - 7.000 m trong trường hợp dùng radar của tên lửa để dẫn đường cho các tên lửa khác. Ở pha cuối, hoả tiễn hạ thấp độ cao xuống dưới 100 m trước khi lao đến đích. Hoả tiễn P-35 của tổ hợp Redut có tầm bắn tới 550 km Như vậy, có thể thấy rằng với cách bố trí các dụng cụ đã có cộng với các công cụ mới được trang bị như radar ngoài đường chân mây, phi cơ trinh sát viên và đặc biệt là chiến thuật linh hoạt của hoả tiễn thì bài toán đường chân mây của Hải quân Việt Nam hoàn toàn đã được giải quyết. Hệ thống radar và hoả tiễn Việt Nam có thể bao quát được khắp mặt biển Đông. ĐIỂM DANH khí giới SIÊU đương đại CỦA QUÂN ĐỘI VIỆT NAM